به گزارش خبرنگار سبزوار نیوز، یکی از مردم سبزوار در جلسه پرسش و پاسخ نمایندگان با مردم با بیان این مطلب گفت: نخستین حکومت توسط شیعیان دوازده امامی شهرستان سبزوار تحت قیام سربداران تشکیل شد و مدت بیش از نیم قرن در قرن هشتم هجری حکومت کردند اینکه چرا از این حکومت که سرآغاز برای دیگر قیامهای مردمی و عدالت خواهانی علیه بیگانگان سخن نرفته است انتقاد کرده و گفت: بررسی زوایایی این حکومت در سرزمینی که یکی از نخستین چهار شهرستان تمام شیعه نشین می باشد کم لطفی به مردم این دیار و پیشینیه روشن آنان است .

حکومت سربداران، قیامی مردمی در باشتین و سبزوار خراسان علیه ظلم و تعدی حاکمان مغول و عاملان آنان پس از یکصد و بیست سال استیلای قوم تاتار و مغول بر ایران و بسیاری از مناطق آسیا  به وقوع پیوست.

این نهضت که به قیام سربداران شهرت یافته‌است، از لحاظ وسعت، بزرگ‌ترین، از نظر تاریخی مهم ترین جنبش آزادی بخش خاورمیانه در قرن هشتم هجری بود. تلاش پیگیر رهبران آزاده این قیام، منجر به تشکیل حکومت مستقل ملی و شیعه مذهب ایرانی در خراسان شد. مهم ترین ویژگی‌های این حکومت عبارت بود از: تنفر و انزجار از عنصر مغولی و تثبیت ایدئولوژی تشیع امامی. اولین رهبر آنها یک روحانی به نام شیخ خلیفه بود بعد از وی یکی از شاگردانش بنام شیخ حسن جوری رهبری سربداران برعهده داشت.هنگامی که سربداران توانستند بر حاکم مغولی خراسان پیروز شوند حکومت مستقلی ترتیب دادند و سبزوار را مرکز خود ساختند.

قیام سربداران با آن که جنبشی محلی بود و مدت زیادی دوام نیافت، اما در تاریخ ایران اهمیتی خاص دارد، زیرا در پی این قیام و با نیرو گرفتن از پیروزی های آن بود که در نقاط دیگر نیز مردم روستاها سرکشی آغاز کردند.استقرار دولت مرعشیان در مازندران را باید یکی از بارزترین پی آمدهای حکومت سربداران دانست. امرای سربداران در اداره حکومت با یکدیگر اختلاف بسیار داشتند و بسیاری از آنان با توطئه یاران خود را از پای درآمدند.
نخستین حاکم سلسله? سربداران، "عبدالرزاق باشتینی" بود که به مدت دو سال و چهار ماه حکومت کرد.
در سال 738 ه.ق. سربداران سبزوار را بتصرف در آوردند و علیه مغولان مکرر جنگیدند و دامنه حکومت خود را تا مازندران و گرگان توسعه دادند.
سربداران دعوی داشتند که می خواهند کاری کنند که حتی یک تاتار تا قیام قیامت خیمه در خاک ایران نزند.
به قول مؤلف روضات الجنات این گروه را از آن جهت سربداران گویند که گفتند: اگرتوفیق یابیم دفع ظلم ظالمان کرده باشیم والا سر خود را بردار ببینیم که دیگر تحمل تعدی و ظلم نداریم. سربداران مدت پنجاه سال در سبزوار و نواحی مجاور آن حکومت کردند.

م/ب